9. EGE VE ESKİ YUNAN UYGARLIĞI

A.GİRİT UYGARLIĞI (MÖ 3500-MÖ 1200)

• Adını Girit’in efsanevi kralı Minos’tan alan Minos Uygarlığının merkezi Girit Adası’dır. Ege Bölgesinde en eski uygarlık Girit’te kurulmuştur. Girit uygarlığında en önemli yerleşim yeri Knossos’tur. En önemli eserleri “Knossos Sarayı”dır ve bu eser İngiliz Arkeolog Sir Arthur Evans’ın 1900 yılında ortaya çıkarmasıyla ün kazanmıştır. Girit uygarlığı Dorlar tarafından yıkılmıştır. Tarım, hayvancılık ve ticaret gelişmiştir.  Girit’te mezarlarda altın ve gümüş eserler, fildişi mühürler, taş ve bakırdan yapılmış türlü aletler bulunmuştur. Bu durum ölümden sonraki hayata inanıldığının göstergesidir. Tarihin ilk denizcilerinden olan Giritliler, Akdeniz ve Ege’de bir uğrak yeri olmalarından dolayı çevre kültürlerle yakın ilişkiler kurmuşlardır. Güçlü bir donanmaya sahip olan Giritliler, şehirlerin etrafına sur yapma gereği görmemişlerdir.

B. MİKEN (AKA) UYGARLIĞI (MÖ 2000-MÖ 1200)

• Akalar MÖ 2000 yıllarında, Peleponnes (Mora) Yarımadası’na gelerek Miken şehrini kurup daha sonra Mora’nın tamamına sahip oldular. Çanakkale Boğazı’na hâkim olmak için Truvalılarla savaşlar yaptılar. Bu savaş Homeros’un İlyada Destanı’na konu olmuştur. Gösterişli kalelerde yaşayan kralların yanında soylulardan oluşan bir meclisleri vardı.  Miken Şatosunda yer alan altın maskeler, süs eşyaları ve silahların bulunduğu kuyu mezarları Miken’de sanatın ileri düzeyde olduğunu gösterir.  Dini yönden Giritlilerden etkilenmişler ve ölüleri eşyaları ile gömmüşlerdir. Dorlar, MÖ 1200 yıllarında Akaların egemenliğine son verdi.

C. ESKİ YUNAN UYGARLIĞI (MÖ 1200-MÖ 337)

q  Dorlar, Akaların egemenliğine son verip Yunanistan ve Ege adalarını ele geçirerek “polis” adı verilen şehir devletleri kurdular. Buna karşılık Yunanistan’ı ele geçirmek isteyen Perslere karşı birleşerek savaşmışlar ve bu savaşta galip gelmişlerdir. Pers savaşlarından sonra şehir devletlerini kendi egemenlikleri altında birleştirmek isteyen Sparta ve Atina Devletleri Peleponnes Savaşlarını yapmışlardır. Sparta bu savaş sonunda üstün gelen taraf olmuş, bu üstünlüğü İskender’in Yunanistan’ı ele geçirmesine kadar sürmüştür. Sınıf farklılıklarının görüldüğü Yunan toplumunda, toplumsal barışın sağlanması için Drakon, Solon ve Klistenes isimli arhonlar kanun yapmışlardır.

• Drakon Kanunları, soyluların keyfi yönetimini orta sınıf lehine düzenlemeye,
• Solon Kanunları, köleliğin ve doğuştan gelen soyluluğun kaldırılmasına,
• Klistenes Kanunları, halk meclisinin önemli bir kurum hâline getirilmesi, sınıf farklılığının ortadan kaldırılması ve demokrasi anlayışının gelişmesine, yöneliktir.