TÜRGİŞLER (ON-OK'LAR DEVLETİ) 630-766

Türgiş'ler, Göktürklerin "On-Ok" boyundandı. Issık Gölü civarında kuruldular. Göktürk İmparatorluğunun kurucusu Bumin Kağan, 552 yılında İstemi'yi "On-Ok" boyuna "Bey" olarak tayin etti. 630 yılında Göktürk İmparatorluğu yıkılınca, dönemin beyi "Baka Tarkan" devletinin bağımsızlığını ilan etti.

Bütün On-Ok boyundan gelenleri devletine çağırdı. Kısa sürede, bütün On-Ok'lar bu devlette birleştiler ve 140.000 kişilik güçlü bir ordu topladılar. Günümüz Kırgızistan topraklarının büyük kısmını, hâkimiyetine aldılar.

Ancak, Göktürk Devleti tekrar kurulunca, eski toprakları olan bu bölgeyi almak istediler. Türgişler ise, bu bölgeyi Göktürk İmparatorluğuna geri vermeyince Türgiş-Göktürk savaşları başladı. Tonyukuk komutasındaki Göktürk ordusuna yenildiler.

Böylece, "I.Türgiş Devleti" yıkıldı ve Göktürkler'e bağlandı. Türkeşler, tekrar bağımsızlığına kavuşmak için isyan edince Kül Tigin kumandasındaki orduya yenildiler. 717 yılında, Türkeşlerin başına geçen “Sulu Çor Kağan” ile tekrar isyan ettiler ve bu sefer bağımsızlığına kavuştular.

Balasagun şehrinde kuruldular. Baga Yunis Temür Han Kendi adına para bastı.( Komdu: Üzerinde hükümdarın mührünün bulunduğu para yerine kullanılan bez parçası.

İlk madeni para: “Yarmak”)  Su-lu Kağan Emevilere karşı mücadele etti. Türgişler Emevi ordularını durdurarak, Orta Asyanın Araplaşmasını önlediler.

766 yılında Türgiş Devletine Karluklar son verdi.