BİLİM VE SANAT

BİLİM

Türkler, bilimde özellikle astronomi ve tıp alanlarında ilerlemişlerdir. On İki Hayvanlı Türk Takvimi’ni hazırlamaları astronomide, mumyacılık yapmaları ise tıp alanında ilerlediklerini göstermektedir. Uygurlar, “hareketli harf sistemini” bularak modern matbaanın temelini atmışlardır. (Türk tarihinde ilk kütüphane kuran devlet Uygurlardır.)

SANAT

Türk devletlerinde sanat eserlerinde daha çok taşınabilir malzemeler kullanılmıştır. Bunun temel sebebi göçebe yaşam tarzıdır. Göktürkler döneminden günümüze sadece kitabeler ve balballar ulaşmıştır. Günlük eşyalar, kılıç kabzaları, kemerler, kemer tokaları ve çadırlar, hayvan figürleri ve değerli taşlarla süslenmiştir. Bu süsleme sanatına Hayvan Üslûbu denilmiştir. Türk devletlerinin yaşam tarzı olan göçebelik, özellikle onların dokumacılık sanatında son derece ileri seviyeye gelmelerinde etkili olmuştur. Uygurlarla birlikte yerleşik hayata geçilmiş ve sanat anlayışı değişmiştir. Özellikle şehirlerin kurulmasıyla birlikte mimarî önem kazanmıştır. Uygurlarda yerleşik hayata bağlı olarak, fresk (duvar süsleme), resim, heykel ve minyatür sanatları da gelişmiştir.  Uygur ressamlarına Bedizci adı verilmiştir. En önemli müzik aletleri Kopuz’dur. Bunun dışında ayrıca kudüm (bas davul), obua (zurna), çevgan, kithara (telli çalgı), timpani (davul), köpürge (davul) diğer müzik aletleridir. Bu müzik aletlerinin yanı sıra Türklerde Askerî Bando da çok yaygındır. Uygurlarda Türk tiyatro sanatının ilk örneklerine (Orta Oyunu) rastlanmaktadır. Şarkı ve türkülerin bestesine Ir, kopuzla çalınan melodiye de Küg adı verilmiştir.