SANATSAL FAALİYETLERİ

z  Hüsn-ü Hat Güzel yazı yazma

z  Tezhip El yazması , altın tozuyla süsleme

z  Nakkaşlık Yazı işleme sanatı

z  Ebru  Desen çalışması

z  Minyatür  Çizgi resim(İlk minyatür okulu - B.Selçuklu Devleti tarafından Bağdatta açıldı)

z  Kakmacılık  Kabartma sanatı

z  Oymacılık  El oymacılığı-işlemeciliği

z  Mücellitlik  Kitap ciltleme sanatı

z  Çinicilik  Çini yapma ve işleme sanatı

MİMARİ

MİMARLIK VE SANAT

é  Anadolu Selçuklularında da en fazla gelişme gösteren sanat dalı mimarîdir.

é  Dış cephe ve iç mekân süslemelerinde malzeme olarak taş, tuğla, ahşap, kerpiç, alçı ve mermer kullanılmıştır.

é  Mimarî eserlerde süsleme sanatı olarak; geometrik şekiller, yazılar, bitki motifleri, hayvan figürleri vb. kullanılmıştır.

é  Anadolu Selçuklu Devleti çok sayıda cami, mescit, medrese, kümbet (türbe), kale, Darüşşifa (hastane), imârethane (aşevi) ve kervansaray inşa etmiştir. Ayrıca bu dönemde halıcılık, minyatür, çinicilik, hat, tezhip ve ciltçilik son derece gelişmiştir.

é  Anadolu Selçuklu dönemine ait mimarî eserlere Trabzon, Bursa, İstanbul, Edirne, Çanakkale gibi şehirlerde rastlamak mümkün değildir. Bu şehirlerde daha çok Osmanlı Devleti dönemine ait mimarî eserler bulunmaktadır.

MEDRESELER

ä  Yağıbasan Medresesi-Danişmentliler -Tokat-Niksar -Anadoludaki ilk medrese

KAYSERİ’deki bazı önemli medreseler

ä  Koca Hasan medresesi (Anadolu Selçuklularının ilk medresesi)

ä  Hunat Hatun medresesi

KONYA’daki bazı önemli medreseler

ä  Karatay medresesi (Çini-hat sanatı)

ä  Sırçalı medrese(Çini-hat sanatı)

ä  İnce minareli medrese(Anadolu Selçuklularının veziri Sahip Ata tarafından yaptırıldı)

ä  Altun aba medresesi

SİVAS’taki bazı önemli medreseler

ä  Keykavus medresesi

ä  Buruciye medresesi

ä  Gök medrese (Anadolu Selçuklularının veziri Sahip Ata tarafından yaptırıldı, aynı isimli bir medrese akşehirdede bulunmaktadır)

ä  Şifahiye medresesi

KIRŞEHİR‘deki bazı önemli medreseler

ä  Caca Bey Medresesi(Anadoludaki ilk rasathane)

ERZURUM’daki bazı önemli medreseler

ä  Çifte minareli medrese (Anadolunun en büyük medresesi)

AKŞEHİR’deki  bazı önemli medreseler

ä  Taş medrese

DARÜŞŞİFALAR(HASTANELER)

ä  Kayseri Çifte medresesi (Anadolu Selçuklu Devleti)

ä  Kayseri Gevher Nesibe Darüşşifası (Anadolu Selçuklu Devleti)

ä  Konya Keykavus Şifahanesi (Anadolu Selçuklu Devleti)

ä  Tokat Muineddin Pervane Darüşşifası (Anadolu Selçuklu Devleti)

ä  Sivas Divriğ Turan Melek Darüşşifası (Mengücekler)

ANIT MEZARLAR(Kümbetler, türbeler)

ä  Melik Gazi--> Kırşehir

ä  Mama Hatun –> Erzurum

ä  2. Kılıçarslan –> Konya

ä  Döner kümbet –> Kayseri

ä  Emir Saltuk–> Erzurum (Türk-islam tarihinde anadolunun en eski anıtsal yapısı)

SİVİL MİMARİ(Kervansaraylar, Hanlar)

ä  Evdir Han – Antalya

ä  Kırkgöz Hanı – Antalya

ä  Öresin Han – Aksaray

ä  Çiftlik Han – Sivas/Amasya

ä  Ezinepazar Han – Amasya

ä  Sultan Han – Aksaray

ä  Zazadin Han – Aksaray/Konya

ä  Sarı Han – Bayburt

ä  Altınapa Han – Konya

ä  Çayhan – Konya

ä  İshaklı Han – Akşehir/Afyon

ä  Alay Han (Aksaray- Anadoluda inşa edilen ilk han)

SARAYLAR

ä  Kubadabad Sarayı–> Beyşehir

ä  Keykubadiye Köşkü–> Kayseri

MİMARİ YAPILAR 3’E AYRILIR

Ò Dini Mimari :

Ò Sivil Mimari

Ò Askeri Mimari

A-Dini Mimari :

`  Bu gruptaki eserler arasında camiIer, mescitler, kümbetler, tekke ve zaviyeler yer almaktadır.

Camiler: 

\  Anadolu Türklerinin yaptığı ilk mimari eserler, camiler olmuştur.

\  Değişik planlarda yapılan camilerin çoğu çok sütunludur.

\  Bunların içinde en önemlileri Konya ve Niğde'deki Alâeddin camileri, Sivas ve Malatya'daki Ulu camilerdir.

\  Ayrıca, Saltuklular döneminden Erzurum Ulu Camii, Mengüceklilerden Divriği Ulu Camii, Kayseri Ulu Camii ve Artuklulardan Mardin Ulu Camii, ilk beylikler dönemine ait önemli mimari eserlerdendir.

\  Ana malzeme olarak taş ve tuğlanın kullanıldığı camiler yanında, ağaç direkler üzerine yapılmış ahşap camiler de vardır.

\  Bunlar, zengin ahşap işlemeciliğinin görüldüğü önemli yapılardır.

Mescitler:

\  Mescit, minberi olmayan küçük camilerdir.

\  Tek kubbeli olan Selçuklu mescitlerinin yanında düz çatılı olan mescitler de vardır.

\  Erdem şah Mescidi, Küçük Karatay Mescidi, Taş Mescit ve Sırçalı Mescit Konya'da bulunan örnek yapılardır. Bunların dışında, Akşehir'de Güdük Minareli Mescit, Harput'ta Alaca Mescit ve Çankırı'da Taş Mescit önemli yapılardandır.

Medreseler:

®  Türk-İslam devletlerinde bilim ve düşünce hayatının merkezi medreseler olmuştur.

®  Medreseler Anadolu Selçuklu ve beylikler döneminin en önemli eğitim ve öğretim kurumlarıydı.

®  Anadolu'da şehirlerin gelişmesine paralel olarak medreseler de çoğalmaya başlamıştır.

®  Bu nedenle ilk medreseler, Anadolu'yu bayındır hale getirmeye başlayan ilk Türk beylikleri döneminde görülür.

®  UYARI: Danişmentliler tarafından yaptırılan Tokat ve Niksar'daki Yağı basan medreseleri, bilinen ilk medreselerdir.

®  Günümüze kadar ulaşan Selçuklu medreseleri şunlardır:

®  Sırçalı Medrese,

®  Amasya Gök Medrese,

®  Erzurum Çifte Mi­nareli Medrese,

®  Konya'da Karatay Medresesi,

®  İnce Minareli Medrese,

®  Sivas'ta Gök Medrese, Şifaiye, Buruciye,

®  Kırşehir' de Caca Bey Medresesi,

®  Kayseri' de Hunat Hatun Medresesi, Şifahiye ­Gıyasiye Medresesi

Beylikler dönemine ait medreseler ise şunlardır:

~  Eğirdir' de Dündar Bey Medresesi

~  Niğde'de Ak Medrese,

~  Karaman'da Hatuniye Medresesi 

~  Kastamonu'da Köşk Medresesi

Türbe ve kümbetler:

ý  Türbe ve kümbetler, Anadolu'da dini mimarinin ne kadar gelişmiş olduğunu gösteren önemli mezar anıtlardır.

ý  Bunlardan, dört duvarının üzeri kubbe ile örtülenlerine türbe; silindirik, çokgen gövdeli, konik veya piramit çatılı olanlarına da kümbet denir.

ý  Esasını Türkmen çadırlarından alan kümbetler Anadolu'da geliştirilerek, değişik tarzdaki örnekleri meyda­na getirilmiştir.

ý  XII. ve XIII. yüzyıllarda Danişmentli, Mengücekli, Saltuklu, Artuklu ve Anadolu Selçuklu hakimiyet alanlarında bu yapıları çok miktarda görmek mümkündür.

ý  En önemlileri arasında Divriği' deki Sitte melik, Erzurum'daki Emir Saltık, Kayseri'deki Melik Danişment Gazi, Erzincan Tercan' daki Mama Hatun kümbetleri sayılabilir.

ý  Bunların dışında Konya'da II. Kılıç Arslan Kümbeti, Kayseri'de Döner Kümbet, Kırşehir'de Caca Bey Kümbeti, Ahlât’ta Ulu Kümbet, Niğde'de Hüdavend Hatun Kümbeti, Anadolu Selçukluları dönemine ait kümbetler arasında sayılabilir.

Külliyeler:

œ Külliye, cami ile birlikte medrese, ibadet, imaret, türbe, kütüphane, hamam, aşevi, darüşşifa, kervansaray, çarşı, okul, hastane, tekke, zaviye binalarından oluşan yapılar topluluğu.

œ İlk Selçuklu külliyesi, Kayseri'deki Huant Hatun Külliyesi'dir. Cami, medrese, kümbet ve hamamdan ibarettir. Malzeme olarak taşın kullanıldığı bu külliye, Alâeddin Keykubat'ın eşi Mah peri Hatun tarafından yaptırılmıştır.

œ Selçuklulara ait bir başka külliye ise, Kayseri'deki Hacı Kılıç Külliyesi'dir. Bu külliye cami ve medreseden oluşur.

œ Anadolu'nun en eski külliyesi olan Divriği Külliye'si Mengücekliler tarafından yaptırıl­mıştır. Bu eser cami, dürüşşifa ve türbeden oluşmaktadır.

œ Yine Anadolu Selçuklularına ait  Konya' da Sahip Ata külliyesi; cami, dergah ve hamamdan meydana gelmiştir.

Tekke ve zaviyeler:

& Tekke ve zaviyeler de dini mimari ile ilgili eserler arasında yer almaktadır.

& XIII. yüzyıla ait önemli dini yapılar arasında, Konya' da Sırçalı Sultan Miskinler Tekkesi, Sahip Ata Hankahı ile Tokat'ta Sümbül Baba ve Hilafet Gazi zaviyeleri bulunmaktadır.

B- Sivil mimari

Köşkler ve saraylar:

v  Sivil mimarinin sanat yönünden en değerli örneklerinin başında, köşk ve saraylar gelir.

v  Anadolu Sel­çukluları ve beylikler dönemine ait köşk ve saraylardan pek çoğu günümüze kadar gelememişlerdir.

v  Alaeddin Keykübat'ın Kayseri yakınındaki Kubadiye ve Beyşehir Gölü'nün güney batı kıyısındaki Kubadabat adlı yazlık sarayları ile kışlık olan Alaiye Sarayı'nın sadece yazılı belgelerdeki tasvirleri günümüze kadar gelebilmiştir.

v  Kayseri yakınında Argıncık'ta Haydar Bey Köşkü, Erkilet Tepesi'nde Hızır İlyas Köşkü günümüze kadar gelebilen sivil mimari örneklerindendir.

Kervansaraylar (hanlar):

v  Anadolu Selçukluları, ticarette can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla işlek yollar üzerinde kervansaray zincirleri oluşturmuşlardır. Yol boyunca kervanların konaklamaları için yapılan bu eserlerin gerek yapı tekniği gerekse gördüğü hizmet bakımından dünyada bir benzeri bulunmamaktadır.

v  Son derece büyük ve sağlam bu yapılarda yolcuların her türlü ihti­yaçları düşünülmüştür.

v  Ticaret kervanları buralarda misafir edilir, yolculara üç gün boyunca ücretsiz yemek verilirdi. Kervansaray­larda her milletten ve dinden insanlar ağırlanırdı.

v  Kervansarayların sultanlar tarafından yaptırılanlarına Sultan Hanı denilirdi.

v  Anadolu'da yapılan ilk kervansaray, II. Kılıç Arslan zamanında tamamlanan Aksaray-Kayseri yolu üzerindeki Alay Han'dır.

v  Antalya-Isparta yolu üzerinde Evdir Han, ı. İzzettin Keykavus tarafından yaptırılmıştır.

v  Konya-Aksaray yolu üzerindeki Sultan Hanı ile Kayseri-Sivas yolu üzerindeki Sultan Hanı dönemin en büyük iki kervansarayıdır. Bunlardan başka Antalya-Alanya yolundaki Alara Han, Antalya-Isparta yolunda İncir ve Kırkgöz hanları, Antalya-Alanya yolunda Şarapsa Han, Akşehir-Çay yolunda İshaklı Han, Sivas-Malatya arasında Hekim Han, Denizli - Çardak arasında Akhan diğer önemli hanlardır.

Hamamlar ve Köprüler:

v  Anadolu Selçukluları ve beylikler dönemine ait hamamların pek çoğu günümüze kadar gelememiştir.

v  Konya’daki Sultan Hamamı bu mimarinin en önemli örneğidir.

v  Diyarbakır' da Malabadi Köprüsü, Antalya yakınlarındaki Belkız Köprüsü, Sivas'ta Eğri Köprü, Tokatta Hıdırlık Köprüsü, köprü mi­marisinin bu döneme ait başlıca örneklerindendir.

Darüşşifalar:

v  Darüşşifa veya şifahane denilen yapılar günümüzün hastane­leridir.

v  Anadolu Selçuklular ve beylikler döneminde hemen hemen her şehirde hastaneler kurulmuştu.

v  O devirde bunlar darüşşifa veya Bimarhane gibi isimlerle anılıyordu.

v  Hasta, yetim ve fakirler için açılan darüşşifalar ayın zamanda tıp öğretiminin yapıldığı kurumlardı.

v  Bu hastaneler arasında en ünlüsü 1205 yılında yaptırılan Kayseri Gevher Nesibe Hatun darüşşifasıdır.

v  Burada hastalar tedavi ediliyor ve tıp öğrencileri öğrenim görüyordu.

v  Diğer ünlü büyük hastanelerden birisi ise Anadolu Selçuklu Sultam 1. İzzettin Keykavus tarafından Konya' da yaptırılan darüşşifadır.

v  Bunların dışında Aksaray' da Alâeddin Keykubat, Divriği' de Turan Melek, Amasya'da Torum tay, Tokat'ta Muineddin Pervane dönemin meşhur hastaneleriydi.

C-Askeri mimari:

a Kaleler ve surlar, askeri mimarinin en önemli yapılandır.

a Anadolu Selçukluları ve beylikler döneminde savunma amacıyla şehirlerin etrafına surlar yaptırıldı, mevcut olanlar da tamir ettiril­di.

a Şehirleri kuşatan surların içinde kulelerle güçlendirilen bir iç kale bulunurdu.

a Kaleler, savaş durumlarında halkın ve askerlerin en son sığınağı durumunda idi.

a İç kalelerde evler, cami, kuyu, samıç ve zahire ambarlan gibi bölümler bulunurdu.

a Günümüze kadar gelebilen kale ve surlar Konya, Alanya, Tokat, Amasya, Çankırı, Karaman ve Kütahya gibi illerimizde bulunmaktadır.

a Ayrıca ülkemizde İstanbul surlarından sonra en uzun surlara sahip olan Diyarbakır Kalesi ve surları, Bizans İmparatorluğu tarafından günümüzdeki şekliyle 364 yılında yaptırılmıştır. Daha sonra gelen bir çok devlet zamanında bu kale ve surlara yeni burçlar eklenmiştir.

a Özellikle Artuklular 1209'da "Yedi Kardeş" ve "Evli Beden" burçlarını eklediler. Diyarbakır surları uzun geçmişine rağmen

ÇİNİ SANATI:

a Selçuklu çinileri, desenlerindeki ustalığı ve zenginliği ile dikkati çekmektedir.

a Bu süsleme sanatı, binaların iç ve dış yüzlerinde başarıyla uygulandı. Kuş, balık, bitki desenleri, yıldız ve geometrik motifler en çok kullanılan süsleme desenleriydi.

a Dış mimaride en çok taş işçiliğini kullanan Selçuklular, dış süslemedeki mükemmelliği, iç süslemede çinicilikle yakalamışlardır. Konya Sırçalı Medrese ile Karatay Medresesi'nde çini sanatının en güzel örnekleri verilmiştir.

DİĞER SANATLAR

þ  Türklerde resim satanının ilk örneklerine Orta Asya'daki ilk Türk devletlerinde rastlanır.

þ  Anadolu Selçuklular ile devam eden minyatür sanatı, gelişmesini sürdürerek Osmanlılarda doruk noktasına ulaşmıştır.

þ  Yine Orta Asya'da başlayan heykel sanatı, Anadolu'da da devam etti.

þ  Özellikle şehirlerin surlar ve büyük binalar, kabartına ve heykellerle süslendi.

þ  Selçukluların sembolü haline gelen çift başlı kartal ve diğer hayvan figürleri Konya surlarında kullanıldı.

þ  Anadolu Selçuklular ve beylikler, armalarında ve paralarında Arslan resmi kullanmışlardır.

þ  Arap yazısının süslü bir şekilde yazılması demek olan hat sanatı, Türklerin İslamiyeti ka­bul etmelerinden sonra geliştirdikleri sanat dallarından biri oldu.

þ  Bu sanat cami, türbe, medrese gibi bir çok mimari yapıda başarı ile uygulandı.

þ  Anadolu Selçuklu ve beylikler dönemine ait en güzel hat örneklerine Konya Karatay Medresesi'nde, Divriği Ulu Camii, Konya Sahip Ata Camii ve Konya Sırçalı Medrese'de rastlanır.

þ  Tezhip ve cilt sanatları da, bilim ve kültürdeki gelişmeye paralel olarak ilerledi.

þ  Bunun yanında Orta Asya'da ilk örneklerini görebildiğimiz halıcılık ve kilimcilik de ileri bir durumdaydı.

þ  Türkmenlerin dokudukları halı ve kilimler renk ve desenleriyle Türk zevkini en iyi yansıtan eserler oldu.

þ  Ağaç işçiliğinde başarılı olan Selçuklular, bu sanatı kapı ve pencere kanatlarında ve mihraplarda ve minberlerde olağanüstü bir güzellikte uyguladılar.

þ  Türk hükümdarlarının kapılarında çalınan nevbet, ordu müziğinin başlangıcında önemli bir yer tutar.

þ  Bu usul, Selçuklularda da devam etti.

þ  Mevlevi ve ahi ayinlerinde görülen müzik ve raks, tasavvuf müziğinin ilk örneklerini teşkil etti.

þ  Mevlevi tarikatının kurucusu olan Sultan Veled, aynı zamanda bir müzisyen ve bestekardı.

þ  Malazgirt Savaşı ile başlayan yeni bir vatan kurma çabası, olağanüstü siyasi başarılarının yanında kültür ve sanat alanlarında gerçekleştirilen büyük atılımlarla da desteklendi.

þ  Anadolu Türk beylikleri, XIII. ve XIV. yüzyıllarda Selçuklu sanatım devralarak bu alanda Osmanlılara zengin bir miras bırakmışlardır.

TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE VE ANADOLU TÜRK TARİHİNDE MİMARİ FAALİYETLERİ

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ DÖNEMİNDE MİMARİ

q  Türkler Müslüman olduktan sonra heykel ve resim yapamadıklarından hat sanatı,çinicilik,el yazması kitapların nakışlarla süslenmesi olan tezhip sanatı gelişmiştir.

Büyük selçukluların mimariye getirdikleri yeni unsurlar şunlardır:

q  Üst üste çifte kubbe

q  Köşeli çatı

q  Sivri kemer

q  Türk üçgeni tarzı kubbeler

q  Silindirik ve yivli minareler

q  Dikdörtgen ve beş köşeli mihrap

q  Melikşah’ın İsfahan!da yaptırdığı MESCİD-İ CUMA(ULU CAMİ)

q  Merv’de ki SULTAN SENCER CAMİİ

q  *Kazvin’deki MESCİD-İ CUMA VE HAYDARİYEDEKİ MESCİD önemli yapılar arasındadır.

q  Ayrıca Tuğrul Bey zamanında yapılan DAMGAN MESCİD-İ CUMASI’nın minarei,en eski ince ,uzun,silindirik minaredir.

KERVANSARAYLAR

q  *Ribat-ı Anuşirvan 11yy. Tuğrul bey

q  *Ribat-ı  Zafaran-ı 12 yy

q  *Ribat-ı şerif 12 yy

MEDRESELER

q  *İlk kurulan medrese NİŞABUR’dadır

q  *Rey Medresesi 11yy. Melikşah

q  *Hargird Medresesi  Melikşah

ANIT MEZARLAR

q  *Sultan Sencer Türbesi 12 yy.

ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ DÖNEMİNDE  MİMARİ

KERVANSARAYLAR(Ribatlar)

q  *Konya ile Aksaray yolu üzerindeki SULTANHANI

q  *Kayseri-Sivas yolu üzerindeki SULTANHANI dönemin en büyük iki kervansarayıdır

q  *Sivas-Malatya arasında HEKİMHAN

q  *Afyon Denizli arasında AKHAN önemli hanlardır

v  *Ankara Kayseri yolu üzerinde ÖRESUN HAN

MEDRESELER

v  *Erzurum’da ÇİFTE MİNARELİ MEDRESE 13 yy

v  *Konya’da KARATAY MEDRESESİ (12 yy) ve İNCE MİNARELİ MEDRESE (13 yy)

v  *Sivas’ta GÖK MEDRESE (13 yy),  ŞİVA-İYE BURİCİYE

v  *Kırşehir’de CACABAY MEDRESESİ

v  *Kayseri’de HUNAT HATUN MEDRESESİ

v  *Kayseri Çifte Medrese'dir (1205).

v  *Sivas Keykavus I Şifahanesi'dir (1217-1218).

v  *Sivas Çifte Minareli Medrese

v  *Bu medreseler Anadolu Selçuklu Devleti’nin en önemli Medreseleridir.

v  *Tokat YAĞIBASAN MEDRESESİ (12 yy)

v  *Konya SIRCALİ MEDRESESİ

v  *Afyon Çay Medresesi (1278)

v  *NOT: Kırşehir’deki CACABEY MEDRESESİ hem şifahane hem de eğitim kurumu olarak hizmet vermiştir.

CAMİLER

`  *Ankara’da ASLANHANE CAMİİ (13 yy)

`  *Afyonda ULU CAMİİ

`  *Konyada ALAADİN CAMİİ (13 yy)

`  *Konya’da SAHİBATA CAMİİ

`  *Sivasta ULU CAMİİ

`  *Divriği’de ULU CAMİİ ve ŞİFAHANE (13 yy)(SİVAS)

`  *Malatya’daki ULU CAMİİ (13 yy)

`  *Diyarbakır’da ULU CAMİİ (11 yy)

`  *Amasya’da BURMALI MİNARE CAMİİ

`  *Beyşehir ESREFOĞLU CAMİİ (13 yy)

`  *Niğde Alaeddin Camisi (1224)*Ankara Aslanhane Camisi (1290),

`  *Konya Sırçalı Mesciti (XIII.yy.)

`  *Anadolu Selçuklu Devleti’nin önemli camileridir.

KÜLLİYELER

`  *Kayseri Hond Hatun külliyesinin (1238)

ANIT MEZARLAR(Türbe-Kümbet)

â *Tercan MAMA HATUN KÜMBETİ (13 yy) Erzincan

â *Kayseri DÖNER KÜMBET (13 yy)

â *Konya II.KILIÇ ASLAN KÜMBETİ (13 yy)

â *Konya GÖMEÇ HATUN TÜRBESİ

â *Tercan Mama Hatun Kümbeti (XIII.yy.),

â *Kayseri Döner Kümbet (XIII.yy.),

â *Kayseri Sırçalı Kümbet (XIV.yy.),

â *Karaman Alaeddin Bey Kümbeti (XIV.yy.)

â *Kayseri Hond Hatun Türbesi (1238),

â *Kırşehir Aşık Paşa Türbesi (1322),

â *Akşehir'de Emir Yaltaş Türbesi (XIII.yy.)

SARAY VE KÖŞKLER

â *Konya II.KILIÇ ARSLAN KÖŞKÜ (12 yy)

â *Konya BEYŞEHİR KUBADABAT SARAYI (13 yy)

â *Kayseri KEYKUBATİYE SARAYI

â *Kayseri ERKİLET HIZIR İLYAS KÖŞKÜ

â *Kayseri HAYDARBEY KÖŞKÜ

ARTUKLULAR

®  Silvan Ulucamisi (1152-1157),

®  Mardin Ulucamisi (XII.yy),

®  Harput Ulucamisi (1156-1157),

®  Duynasır Ulucamisi (1204) gibi camilerde bu özellik görülmektedir.

®  Urfa Camisi'nde (XII.yy)

MEDERESELER

®  Mardin Hatuniye Medresesi (XII.yy.)

®  Diyarbakır Mesudiye Medresesi (1198-1223)

®  Divriği'de Mengüceklere ait külliye değişik tonoz örtüleriyle ve cephe mimarisiyle dikkati çeker.

DİĞER BEYLİK VE DEVLETLERE AİT YAPITLAR

d  *İlhanlı Devleti'ne ait Erzurum Yakutiye Medresesi (1310),

d  *Karamanlılara ait Aksaray Zinciriye Medresesi (1336), Niğde Ak Medrese (1409), Karaman İbrahim bey İmareti (1433) , Ermenek Ulucamisi (1302).

d  *Eretnalılara ait Kırşehir Aşık Paşa Türbesi (1322)

d  *Hamidoğullarına ait Antalya Yivli Minare (1373)

d  *Menteşoğullarına ait Milas Hacı İlyas Camisi (1330) , Milas Ulucamisi (1378)

d  *Ramazanoğullarının Adana'da yaptırdıkları Ulucami (1313-1541)

d  *Aydınoğullarının en önemli yapıtı olan Selçuk İsa Bey Camisi (1375)

KONYA HASBEY DARÜLHÜFFAZI:

Z  Darülhüffaz,  giriş kapısı üzerindeki kitabesine göre, Karamanoğlu II. Mehmet Bey zamanında Hacı Hasbeyoğlu Mehmet Bey tarafından H. 824 / M. 1421 de yaptırılmıştır.

NİĞDE AK MEDRESE

Z  Medrese, 1409 tarihinde, Karamanoğlu Alaeddin Bey' in oğlu Alaeddin Ali Bey tarafından. Mehmet Bey' in zamanında yaptırılmıştır.

KARAMAN İBRAHİM BEY İMARETİ

Z  Kitabesine göre yapı, 1433 tarihinde, Karamanoğlu n. İbrahim Bey tarafından tamamlanmıştır.

Z  Mescit, medrese, darülkurra ve tabhaneden oluşan bir külliyedir.

Z  Bitişiğinde İbrahim Bey' in türbesi vardır. İmaret, kapalı avlulu, dört eyvanlı medrese planındadır.

KASTAMONU İSMAİL BEY KÜLLİYESİ

Z  Külliyenin, 1450 yılında yapımına başlanmış 1454 tarihinde bitirilmiştir. Banisi Candaroğlu İsmail Bey' dir. Külliye Camii, medrese, türbe, imaret, han ve hamamdan oluşur.

KÜTAHYA KURŞUNLU CAMİİ

Z  1377 Tarihinde Ahi Şeyh Mehmet Bey tarafından Germiyanoğlu Süleyman Şah döneminde yapılmıştır.

KÜTAHYA VACİDİYE MEDRESESİ

Z  Germiyanoğlu emirlerinden Umur bin Saver (?) 1314' de yaptırılmıştır.

BİRGİ ULU CAMİİ

Z  Yapı 1312 tarihinde Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından külliye şeklinde yapılmıştır. Külliye camii, medrese, hamam ve türbeden oluşur.

SELÇUK İSA BEY CAMİİ

Z  Yapı, Aydınoğlu İsa Bey tarafında 1374 tarihinde yaptırılmıştır. Mimarı Ali ibn el Dimişki 'dir