OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞ EVRESİNDE ÇAĞDAŞLARI

ANADOLUDAKİ SİYASİ DURUM:

Anadolu Selçuklu:

Anadolu Selçuklu Devleti 1243 Kösedağ savaşı yenilgisinden sonra yıkılma dönemine girmiş, Moğol İlhanlılara bağlı duruma gelmişti.  Anadolu Selçuklu Sultanları İlhanlıların atadığı birer vali durumundaydı. Bu siyasi boşluk ortamında Anadolu da çok sayıda Türk Beyliği kuruldu.

Bizans İmp:

Bizans taht kavgaları ve karışıklıklarla uğraşıyordu. Bizans tekfurları birbirleriyle uğraşıp, halkı ağır vergiler altında eziyordu. Ayrıca beyliklerin saldırılarına da engel olamıyorlardı. Merkezi otoritesi zayıflayan Bizans, parçalanmış, yıkılma sürecine girmiştir. (Tekfur: Bizans'ta vali)

Trabzon Rum İmp:

IV.Haçlı seferi sonucunda kurulan bu devlet 1461 yılında Fatih tarafından son verilmiştir.

Altınorda Devleti (1227 -1502)

Cengiz Han’ın torunu Batu Han tarafından Hazar Denizi ile Karadeniz’in kuzeyinde kuruldu. Güçlü olduğu dönemde Moskova ve Kiev Knezliklerinin Karadeniz’e inmelerine engel oldu. XIV. Yüzyıl sonlarında Timur’un düzenlediği seferler sonunda ağır yenilgiler aldı ve parçalandı. 1502’de yıkılmaları üzerine, Moskova Knezliği güçlenerek Rus Çarlığı hâline geldi.

İlhanlılar (1256 - 1335):

Cengiz Han’ın torunu Hülâgû tarafından İran’da kurulan İlhanlı Devleti; Irak, Kafkasya ve Anadolu’ya egemen oldu. 1258 yılında Bağdat’ı işgal ederek Abbasi hâkimiyetine son verdiler. 1335’te de yıkıldılar.

İkinci Beylikler: 

Karamanoğulları, Germiyan oğulları, Karesioğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları, Saruhanoğulları, Candaroğulları, Hamit oğulları ve Osmanlı beyliği kurulmuştu. Bu beylikler de başlangıçta İlhanlılara bağlıydılar.  Anadolu Selçuklu Devletinin yıklımasıyla bu beylikler arasında Anadolu hakimiyeti konusunda mücadele başladı.

BALKANLARDA SİYASİ DURUMU:

Balkanlarda güçlü bir devlet yoktu. 13. yüzyılda Balkanlarda şu devlet ve beylikler vardı: Sırp, Bulgar, Macar devletleriyle; Arnavutluk, Bosna-Hersek, Eflak-Boğdan, Erdel beyliği. Balkanlar bu sırada feodal bir anarşi içindeydi. Katolik - Ortodoks çatışması yaşanıyordu. Ağır vergiler altında ezilen halk kurtuluşu Türklere sığınmakta buluyordu. Bölgenin en güçlüleri Sırplar ve Bulgar'lardı.

Venedik ve Cenevizliler:

Denizci olan bu İtalyan devletlerinin Ege, Akdeniz ve Karadeniz'de ticaret kolonileri vardı.

Memluklular - Kölemenler(1250 -1517)

Aybek tarafından Mısır’da kurulan Memlukler; Hicaz, Filistin, Lübnan, Suriye ve Güney Anadolu’ya kadar genişleyerek XIV. yüzyılın en güçlü devletlerinden biri oldular. Abbasi halifesinin Mısır’da bulunması, Memluklere, İslam dünyasında dinî üstünlük sağlıyordu. Baharat Yolu’nun Memluk topraklarından geçmesi de ekonomilerine büyük yarar sağlıyordu.

Osmanlı Devleti'nin Kısa Zamanda Büyümesinin Sebepleri

• Bizans’ın, Balkanların ve Anadolu’nun karışık olması, sürekli doğudan gelen Türkmen göçleriyle nüfusunun ve askeri gücünün artması sebebiyle.
• ŒCoğrafî konumu etkisiyle, İskân ve İstimâlet politikası, Merkezî otoriteye ağırlık verilmesi
• ŒGaza ve cihat anlayışı, Başlangıçta Anadolu beylikleri ile mücadele etmemeleri
• ŒBizans’ın, Balkanların ve Anadolu’nun karışıklık içinde bulunması
• ŒBizans’taki taht ve mezhep kavgalarından yararlanılması
• Œİngiltere ve Fransa arasında Yüzyıl Savaşları (1337–1453) olması.
• ŒOsmanlıların kısa sürede Rumeli’ye geçmeleri sonucu geniş topraklara sahip olmaları
• ŒAhilerin şeyhlerin erenlerin desteğini almaları.