İZMİRİN İŞGALİ – 15 MAYIS 1919

İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal edilmesi İngilizlerin desteği ve ortaya koyduğu sahte belgelerle Paris Barış Konferansında kararlaştırılmıştır. Yunanlılar İzmir’i Wilson İlkelerine dayanarak sahte belgeler düzenleyerek işgal etmişlerdir. İzmir’in Yunanlılar tarafından işgaline karşı ilk direniş, Hukuk-i Beşer (İnsan Hakları) gazetesi başyazarı Hasan Tahsin (Osman Nevres) tarafından sıkılan ilk kurşun ile başlamıştır. Yunan kuvvetleri 15 Mayıs 1919’da İzmir’i işgale başlamışlardır.

İzmir’in işgalinin sonuçları;

1-İzmir’in işgali tüm yurtta billi bilincin uyanmasında etkin rol oynadı. Özellikle Batı cephesinde halk Kuvayi Milliye adıyla örgütlenmeye başladı. Reddi İlhak Cemiyetlerini kurarak direnişi düzen içinde yürütmeye çalışmışlardır. Aynı zamanda bütün yurtta İzmir’in işgalinin Wilson’a aykırı olduğu belirtilerek tüm yurtta protesto mitingleri düzenlenmiştir. Mustafa Kemal, Havza Genelgesinde İzmir’in işgal edilemeyeceğini dile getirerek halkı işgale karşı çıkmaya çağırmıştır. Yapılan çalışmalar uluslararası kamuoyuylada paylaşılmış işgalin haksızlığı dile getirilmiştir. Uluslararası kamuoyu bu zülme daha fazla seyirci kalmamış anadoluya yaşanan dramı incelemek için heyetler göndermişlerdir.

2-19 Mayıs 1919’da Fatih’te ve 23 Mayıs 1919’da Sultanahmet’te iki büyük miting yapıldı. Mitinglerde Halide Edip (Adıvar), Nakiye Hanım, Selim Sırrı (Tarcan), Sait Bey ve Mehmet Emin (Yurdakul) millî duyguları coşturan ve işgalleri protesto eden konuşmalar yaptılar. Mitingler de millî bilincin oluşmasına katkıda bulunmuştur

AMİRAL BRİSTOL RAPORU (13 EKİM 1919)

Yunan iddiaları gereksizdir. Türkler Rumları katletmemiştir. Mütareke’den sonra İzmir ve çevresinde Hristiyan halkın güvenliği tehlikeye düşmemiştir. İşgalden sonra bölgedeki katliamlardan Yunanlılar sorumludur. İzmir ve çevresinin milliyetler prensibine göre Yunanistan’a ilhakı söz konusu olamaz. Bölgede Türk nüfusu ekseriyettedir. (Çoğunluktadır.) Yunan askerleri derhal geri çekilmeli ve yerine İtilaf Devletleri kuvvetleri yerleştirilmelidir.

Bu raporda:

1-Hıristiyan halkın can güvenliğinin tehlikede olduğu şeklindeki bilginin yanlış olduğu.

2-Yunanlıların İzmir’e çıkması ile güvenliğin bozulduğu.

3-İzmir’in işgali günü birçok Müslüman’ın tutuklandığı ve birçok kadının tecavüze uğradığı ve öldürüldüğü, Yunan askerlerinin savunmasız Türk askerlerine ateş açarak ölümlerine neden olduğu yazmaktadır.

Amiral Bristol Raporu, İzmir’in işgalinin haksızlığını ve Millî Mücadele’nin haklılığını ortaya koyan ilk uluslararası belgedir. İzmir’in işgalini protesto etmek için yurdun pek çok bölgesinde mitingler düzenlenmiş ve bildiriler yayımlanmıştır. 19 Mayıs 1919’da Fatih’te, diğeri 23 Mayıs 1919’da Sultanahmet’te olmak üzere iki büyük miting yapılmış; mitinglerde Halide Edip (Adıvar), Nakiye Hanım, Selim Sırrı (Tarcan), Sait Bey ve Mehmet Emin (Yurdakul)millî duyguları coşturan ve işgalleri protesto eden konuşmalar yaptılar.

GENERAL MİLNE HATTI VE RAPORU (3 KASIM 1919)

Paris Barış Konferansı’nda, Yüksek Şura 18 Temmuz 1919 tarihinde Yunanlılar ile Türk Millî Kuvvetleri arasında bir sınır tesbiti yapılmasını ve bu görevin Kuzey Anadolu İtilâf Devletleri İşgal Kuvvetleri Komutanı General Sir George Milne’e verilmesini kararlaştırdı. Yüksek Komiserler 2 Ağustos 1919’da konuyla ilgili notanın metni üzerinde anlaştılar. General Milne bu amaçla İzmir’e gelip karargâhını kurdu ve General Milne başkanlığındaki “Tahdit-i Hudut Komisyonu” Yunanlılarla Türkler arasında hudut tayin ve tesbiti için çalışmalara başladı. General Milne, 10 Ağustos 1919 tarihinde Yunan Orduları Başkumandanlığı’na verdiği emirde, işgalleri altında bulunan sınırdan ileri geçmemelerini istemiştir. General Milne Raporu Yunanlıları destekleyen milli mücadele karşıtı bir çalışmadır.

GENERAL HARBORD RAPORU (16 EKİM 1919)

Amerikan Hükümeti'nin aldığı bir kararla Türkiye'ye gönderilen 46 kişilik bir heyete başkanlık etti. Harbord 20 Eylül 1919'da Mustafa Kemal ile Sivas'ta bir görüşme yaptı. Üç saat süren bu görüşmeden sonra Harbord, Türkler ve Türkiye hakkında olumlu düşüncelere sahip oldu. Amerika'ya döndükten sonra Amerikan Kongresi'ne Türkler ve Türkiye hakkında olumlu bilgiler içeren raporunu sundu. Türk dostu olarak yaşadı. Bu tarihî gizli görüşmenin, günümüze kadar yaşayan ve halen o da rahmetlik olan bir tanığı, General Harbord’a tercümanlık yapan, Robert Kolej Tarih Öğretmeni Hüseyin Pektaş’dır.

KURTULUŞ SAVAŞI RAPORLARI