BALIKESİR KONGRESİ (26 – 31 Temmuz 1919)

      Hacim Muhittin Bey tarafında toplanmıştır. Bölgesel nitelikli olan ve Mustafa Kemal Paşa’nın katılmadığı bu kongrenin amacı; Ege Bölgesi’ni (Batı Anadolu’yu) Yunan işgallerine karşı savunmaktır. Bu kongrede, Ayvalık kıyılarından başlayıp Soma, Akhisar, Nazilli kasabalarına kadar uzanan bir hat üzerinde “Batı Cephesi”nin kurulmasına karar verilmiştir (Kurtuluş Savaşı’nın ilk cephesi). Bu gelişmelerle Batı Cephesi’nin ve Kuva-i Milliye’nin kurulması resmiyet kazanmıştır. Padişaha (Saltanat) bağlılık bildirilmiştir. Bu kongrenin Amasya Genelgesi’nin bağımsızlık yönündeki çağrısına katılması olumlu, padişaha bağlılık bildirmesi olumsuz bir gelişmedir.

AFYON KONGRESİ 2 AĞUSTOS 1920

Mustafa Kemal’in de katılmıştır. TBMM açıldıktan sonra da, Batı Anadolu'daki Kuva-yı Milliye kuruluşlarının bir süre daha görevlerini sürdürmelerinde yarar görülmüştü. Bu aşamada, 2 Ağustos 1920 tarihinde Afyonkarahisar'da toplanan ve TBMM Başkanı Mustafa Kemal (Atatürk)'in de katıldığı Batı Anadolu'da yapılan son kongre, Afyonkarahisar Kongresi'dir. M.Kemal’in katıldığı kongredir.

ALAŞEHİR KONGRESİ (16 – 25 Ağustos 1919)

Hacim Muhittin Bey tarafında toplanmıştır. Toplanma amacı; Balıkesir Kongresi kararları doğrultusunda, Ege Bölgesi’nde Yunan işgallerine karşı önlemler almak ve Kuva-i Milliye güçlerini asker ve malzeme yönünden desteklemektir. Bu kongre de bölgeseldir. Mustafa Kemal Paşa, bu kongreye de katılmamıştır. Alaşehir Kongresi, padişaha ve hilafete bağlı kalınması kararının yanı sıra; “gerekirse İtilaf Devletleri’nden de yardım alınabileceği” görüşünü kabul etmiştir. Balıkesir ve Alaşehir kongre kararları doğrultusunda oluşturulan Batı Cephesi, Temsil Heyeti’nin işini kolaylaştırmış, Sivas Kongresi’nden sonra Ali Fuat (Cebesoy) Paşa Temsil Heyeti tarafından Batı Cephesi’ne komutan olarak atanmış, böylece Batı’daki direniş kontrol altına alınmıştır. Her iki kongre delegeleri de ulusal egemenliği onaylamamıştır yani yeni bir devlet düzeni kurma düşünceleri olmamıştır. Padişaha bağlılık bildirip Sivas Kongresi’ne katılmamışlardır. Sadece gözlemci göndermişlerdir. Her iki kongrenin de en önemli eksikliği bölgesel hareket etmeleri ve birleştirici bir lider ve kurumdan yoksun olmalarıdır.

POZANTI KONGRELERİ

I. Pozantı Kongresi (5 Ağustos 1920)

II. Pozantı Kongresi (8 Ekim 1920)

     Mustafa Kemal, Fevzi Çakmak ve bazı milletvekilleri katılmıştır. Kuvây-i Milliye’nin birleşme süreci tamamlanmıştır. Toplanan son kongredir.

     5 Ağustos 1920 tarihinde Pozantı'da büyük bir toplantı yapılmıştır. TBMM'nin var olduğu bir dönemde gerçekleştirilen bu toplantıda, Pozantı Adana'nın vilayet merkezi ilan edilmekle kalınmamış, aynı zamanda vali ve mülki amirleri de seçimle işbaşına getirilmiştir. Daha sonra seçimle yönetime gelen idareciler, Ankara Hükümeti tarafından bizzat onaylanmıştır. İşte böyle bir toplantı; alınan bu kararlardan dolayı kongre olarak değerlendirilebilinir. Mustafa Kemal Paşa'ya bazı komutanlar, Bekir Sami Bey, Şifre Sekreteri ve Özel Kalem Müdürü Yahya Hayati Bey'de refakat etmişlerdi. M.Kemal’in katıldığı kongredir.

NAZİLLİ KONGRELERİ

I. Nazilli Kongresi (6-8 Ağustos 1919)

II. Nazilli Kongresi (19-24 Eylül 1919)

III. Nazilli Kongresi (6 Ekim 1919)

     Celâl Bayar (Gâlip Hoca) tarafından düzenlenmiştir. Nazilli işgal altında olduğu için kongre toplantıları Muğla’da yapılmıştır. Kuvây-i Milliye’nin güçlendirilmesi kararı alınmıştır. Celâl Bayar “Gâlip Hoca” lâkabıyla kongre başkanlığını yürütmüştür. Celâl Bayar “Reşad-ı Sâni” olarakta bilinmektedir.

LÜLEBURGAZ KONGRESİ 31 MART 1920

      Trakya Paşaeli Cemiyeti tarafından düzenlenmiştir. İşgallere karşı direnme çağrısı yapılmıştır. Trakya’nın Yunanistan’a verilmesi kabuledilmemiştir. Sivas Kongresi'nde İstanbul Hükümeti ile her türlü ilişkilerin kesilmesi kararı alınmıştı. Bu emre önceleri Trakya'da uyulmazken, Birinci Kolordu Komutanı Cafer Tayyar Eğilmez Temsilciler Kurulu Başkanı Mustafa Kemal'in 9 Ocak 1920 tarihli emriyle, Edirne'de seferberlik ilan ettiği gibi  İstanbul yönetimiyle ilişkileri kesip, Trakya ve Edirne'deki sivil idareyi Kolordu Komutanlığı'na bağladı. 31 Mart 1920'de Lüleburgaz'da toplanan kongreye, Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Merkez Heyeti üyelerinden başka Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Gelibolu ve Çatalca'dan temsilciler bölge milletvekillerinden Şakir Kesebir, Galip Bahtiyar, Hayrettin Bell ve I. Kolordu Komutanı Cafer Tayyar Eğilmez katıldı.

EDİRNE KONGRESİ 9-14 MAYIS 1920

      Trakya'daki kongreler ve örgütlenme sivillerin önderliğinde gerçekleştirilmiş, ancak Birinci Kolordu Komutanı Albay Cafer Tayyar Eğilmez de dernek ve kongre çalışmalarına bir üye olarak aktif bir biçimde katılmıştır. Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Heyet-i Osmaniyesi ilk kongresini 10 Temmuz 1919'da yapmıştır. Bu, bir örgütlenme kongresidir. Asıl amaca yönelik kongreler, 16 Ekim 1919'daki Edirne Kongresi ile başlar. Bu geniş katılımlı kongreye, Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Kurulu üyeleri, Edirne ve Çatalca Genel Meclis üyeleri, her bucaktan birer temsilci ve müftüler katıldı.  

      Kongrede, Doğu Trakya'nın Yunanistan'a verilmesi projesine karşı çıkılarak gerektiğinde toprakların silahla savunulması kararı alındı. Ayrıca büyük devletlerle görüşmelerde bulunmak ve Paris'te Osmanlı Heyeti'nden ayrı olarak yalnıza Trakya'yı savunmak üzere, Büyükelçi Galip Kemali Söylemezoğlu ile Galip Bahtiyar, Salih Cevdet ve Çorlulu Cezzarzade Ziya tam yetkili temsilci olarak görevlendirildi. Ankara'nın karşı çıkmasına rağmen bu heyet, Roma ve Paris'e gidecekse de bir sonuç alamamıştır.

KARS, ARDAHAN VE OLTU KONGRELERİ

      Ulusun birliğini ve yurdun bütünlüğünü korumak kaygısı içinde olan aydınlar, öncelikle kendi yörelerinde bu birlik ve bütünlüğün sağlanması gerektiğinin bilincinde olduklarından, yerel amaçlı kongreler düzenleyerek, işgaller konusunda halkın bilinçlendirilmesine çalışmışlardır. Başka bir deyişle, "Anadolu'nun hemen her köşesinde önce çoban ateşleri gibi"  yanmaya başlayan yerel hareketlerden daha sonraları, "Kuva-yı Milliye" adı ile bilinen büyük bir güç doğmuştur.  

       Osmanlı kaynaklarında Elviye-i Selâse (Üç Doğu ili) diye adlandırılan Kars, Ardahan ve Batum yörelerinin Türk illeri olarak kalmasını sağlamak amacıyla, 5 Kasım 1918 tarihinde Kars İslâm Şûrası ile başlayan bir dizi toplantı ve kongre yapılmıştır. Bunlardan sonuncusu 21 Şubat 1920 tarihinde yapılan Oltu İslâm Terakki Fırkası Kongresi'dir. Ermenilerin bölgede yarattıkları şiddet eylemlerine karşı çalışmaları düzenlemek bakımından yararlı işler yapmıştır. Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümet-i Cumhuriyeti Başkanı Cihangirzade İbrahim Bey’dir.