Kazablanka Konferansı 14–24 Ocak 1943:

ý  Roosevelt ve Churchill arasında yapılmıştır. Kuzey Afrika’yı ele geçiren Müttefikler, Mihver Devletleri kayıtsız şartsız teslim olmaya çağırmış ve Sicilya Çıkarması kararını almıştır.

Washington Konferansı 12–26 Mayıs 1943:

ý  Kuzey Afrika cephesinin tasfiyesi üzerine alınacak yeni tedbirleri görüşmek üzere 12–26 Mayıs 1943 günlerinde toplanan bu konferans Roosevelt ile Churchill arasında olmuştur.

Alınan kararların esasları şöyledir:

ý  İtalya’nın saf dışı kılınması için bu memleketin işgali. Bu işgal gerçekleştirilirse, Almanya’nın bütün Balkanlardaki durumu zayıflayacak

ý  İkinci Cephenin Fransa’da açılması işi 1944 ilkbaharında tamamlanacaktır.

ý  Savaş sonrası düzeni için Churchill tarafından ileri sürülen şu fikirler kabul edilmiştir: Barışı koruma sorumluluğu Birleşik Amerika, İngiltere, Sovyet Rusya ve Çin’e verilecekti. Bu dört devletin teşkil ettiği Dünya Konseyi’ne bağlı olmak üzere, Avrupa, Amerika ve Uzakdoğu Bölge Konseyleri kurulacaktır. Avrupa’da bir konfederasyon kurulacak ve bu, Tuna, Balkan ve İskandinav federasyonlarını ihtiva edecektir. Türkiye, Balkan Federasyonu’na dâhil olacaktır. İngiltere ile Rusya arasında da kuvvetli bir Fransa bulunacak ve ayrıca, Polonya ile Çekoslovakya Sovyetlerle iyi geçineceklerdir.

Quebec Konferansı 14–24 Ağustos 1943:

ý  Bu konferans, İtalya’da Mussolini’nin birdenbire düşmesiyle ortaya çıkan yeni durum karşısında, ikinci cephe meselesini yeni bir açıdan ele almak amacı ile Churchill ve İngiliz Genelkurmayı ile Amerikan Genelkurmayı arasında Quebec’de yapılmıştır.

ý  Bu konferansta Churchill, İtalya’da ortaya çıkan yeni durum dolayısıyla, ikinci cephenin Fransa yerine, Türkiye’nin de savaşa katılmasıyla Balkanlarda açılmasında çok ısrar etmiş, fakat görüşünü kabul ettirememiştir. İkinci cephenin Fransa’da Normandiya kıyılarında açılmasına karar verilmiş ve bunun hazırlanması sorumluluğu da Amerikalılara bırakılmıştır.

I. Moskova Konferansı Ekim 1943 :

ý  1943 yılı Ekim ayında Moskova’da Dışişleri Bakanları düzeyinde toplanan, Tahran Zirvesi’nin hazırlığı niteliğindeki ve II. Dünya Savaşı’nın yürütülmesinin yanı sıra savaş sonrası düzen ile ilgilenen Konferanstır. Savaş sonrası düzeni için yapılan ilk toplantı olarak kabul edilmektedir. Konferans, Türkiye açısından da önem taşımaktadır. Konferansa İngiltere’den Sir Anthony Eden, ABD’den Cordell Hull, Sovyetler Birliği’nden Vyacheslav Molotov ile Çin Dışişleri Bakanı katılmıştır.

Alınan kararlar şunlardır;

ý  Sovyetler Birliği Almanya’ya karşı nihai zafere kadar savaşacağı konusunda güvence verdi.

ý  Sovyetler Birliği, savaştan sonra kurulacak olan uluslar arası kuruluşu destekleyeceğini söyledi.

ý  Avusturya’nın işgale uğramış dost bir ülke olduğu ve savaştan sonra kendisiyle bir barış anlaşması yapılmasının söz konusu olmadığı konusunda anlaşmaya varıldı.

ý  Almanya’da Nazizm’in İtalya’da Faşizmin tasfiyesi kararlaştırıldı.

ý  Türkiye konusunda ise Türkiye’den önce hava alanlarının kullananımı talep edilecek, 1943 yılının sonuna doğru da savaşa katılması konusunda girişimde bulunulacaktı.

Kahire Konferansı 22–26 Kasım 1943:

ý  I.Dünya Savaşı sonra Uzak Doğu’daki gelişmeleri değerlendirmek maksadıyla; Roosevelt, Churchill ve Chiang Kai-Shek arasında Kahire’de yapıldı. Konferansta kesin bir sonuca varılamadı. Roosevelt ve Churchill Tahran Konferansına bu atmosfer içinde gittiler. Ayrıca bu konferansta Türkiye’nin savaşa girme durumu da görüşülmüş ama bir sonuca varılamamıştır konferansa Türkiye’den İsmet İnönü katılmıştır.

Tahran Konferansı 28 Kasım–1 Aralık 1943

ý  Tahran Konferansı, Roosevelt, Churchill ve Stalin arasında yapılmıştır.

ý  Rusya’nın baskıları sonucunda ikinci cephenin 1 Mayıs 1944 açılması kabul edilmiştir.

ý  İkinci cephe ile ilgili olarak, Türkiye’nin de savaşa katılmasına karar verilmiştir.

ý  Savaş sonrası barış düzeninin korunması için bir milletlerarası teşkilat kurulması fikri bütün taraflarca kabul edilmekle beraber, Ruslar, dört büyük devlet arasına Çin’in de katılmasına yine itiraz etmişler, fakat onlar da isteklerini kabul ettirememişlerdir.

ý  Oder Nehri’ne kadar olan Alman topraklarının Polonya’ya verilmesi kabul edilmiştir.

Dumbarton Oaks Konferansı, 21 Ağustos-7 Ekim 1944

W  Birleşmiş Milletler'in kuruluş ve faaliyetleri hakkındaki ön çalışmaların yapıldığı konferans. İki ayrı safhadan oluşan konferansın ilk ve önemli olan safhasına A.B.D., İngiltere ve Sovyetler Birliği katılmış, ikinci safhada Çin de yer almıştır. Konferansta Milletler Cemiyeti yerine kurulacak yeni uluslararası örgütle ilgili görüş alışverişinde bulunulup önerilerle ilgili taslak planlar hazırlanmıştır.

W  Konferansta büyük güçlerin kurulmasını amaçladıkları dünya örgütünün yapısı konusunda büyük oranda anlaşmaya varılmış. Anlaşılamayan konuların çözümü (veto hakkının kullanımı, üyelik, bunalımların çözüm şekli) Yalta Konferansı'na bırakılmıştır. Dumbarton Oaks Konferansı'nda hazırlanan öneriler taslağı 1945 yılında düzenlenen San Fransisco Konferansı sonunda yayınlanan Birleşmiş Milletler Andlaşmasına birkaç değişiklik dışında temel olmuştur.

II. Moskova Konferansı (20 Ekim 1944)

ý  Stalin’le Churchill arasında yapılmıştır. Yapılma amacı Balkan topraklarında nüfuz alanlarının paylaşımıdır.

ý  Romanya, Rus, Yunanistan İngiliz nüfuzuna terk edildi. Yugoslavya ve Macaristan %50 İngiliz, %50 Rus nüfuzu altında olacaktı. Bulgaristan için bu oranlar, %75 Rus, %25 İngiliz idi. Bu yüzde oranlarının anlamı, kabinelere girecek ve orada temsil edilecek siyasal eğilimlerin oranlarıydı.

ý  Almanya için kurulacak Müttefik Kontrol Komisyonu’nda Fransa’ya da yer verilmesi ile Montreux Sözleşmesi’nin değiştirilmesi de kabul edildi.

Yalta Konferansı (4–11 Şubat 1945)   

ý  1944 yılının Eylülünde Fransa ve Belçika’da savaş sona erdi. Doğu’da ise SSCB Polonya’yı, Baltık ülkelerini ve Bulgaristan’ı işgal etti. Hitler, Savaşın iyice aleyhine döndüğünü anlayınca gerilla direnişi yapmaya çalıştı ancak yeterli zaman olmadığı için gerçekleştiremedi.

ý  ABD ve İngiltere savaşın sonunda oluşacak olan barış esaslarını görüşmek amacıyla SSCB ile ortak bir konferans düzenledi. 4–11 Şubat 1945’te ABD, SSCB ve İngiltere arasında Yatla Konferansı düzenlendi.

ý  Konferansta İngiltere, ABD’nin Avrupa’dan çekilmesinin ardından SSCB’nin Avrupa’da tek başına hâkim olmasını engellemeye yönelik hareket etti. Bundan dolayı Fransa’yı Alman işgaline dâhil etti. SSCB ise ordularını Doğu Avrupa’dan çekme kararı aldı.

ý  Serbest seçimlerin yapılmasına dair söz verdi. Ancak Polonya’nın sınırları ve çekilme şartlarıyla ilgili konular belirsiz kaldı. Almanya’nın SSCB’ye savaş tazminatı ödemesinde anlaşmaya varıldı. SSCB, Japonya’ya savaş açma karşılığında kurulacak BM’de Belarus, Ukrayna ve SSCB olmak üzere üç sandalye hakkı elde etti. Konferanstan en kârlı çıkan devlet SSCB oldu.

ý  Kentin merkezindeki bir yeraltı sığınağından savunmayı yönetmekte olan Hitler savaşın yitirildiğini kavrayarak 30 Nisan’da intihar etti. Amiral Karl Dönitz’i kendi yerine atamıştı.

ý  Dönitz’in temsilcileri Reims’e Müttefiklerle görüşmeye gitti. Batıda Müttefiklere teslim olmayı; ama doğuda SSCB ile savaşmayı sürdürmeyi istiyorlardı. Eisenhower Almanların her yerde koşulsuz teslim olmaları konusunda ısrar etti. Almanya’nın teslim olması 8–9 Mayıs 1945’te gece yarısı gerçekleşti.

Avrupa Üzerine Bildiri

ý  Yalta Konferansından sonra ABD, SSCB ve İngiltere ortak bir şekilde Avrupa Üzerine Bildiri’yi yayımladılar. Bu bildiriye göre Avrupa’da yeni nizamın yerleşmesi ulusal iktisadi hayatın yeniden kurulması, özgür halklara Nazizim ve Faşizm kalıntılarının yıkılmasını mümkün kılacak yolların sağlanması ve kendi seçimlerine göre demokratik kurumların oluşturulmasıyla gerçekleşecek… Halklar altında yaşamak istedikleri hükümet şekillerini seçme hakkına sahip olacak ve işgalci ülkelerin zorla kendilerinden mahrum ettiği egemenlik ve otonomi hakları tekrar tanınacak. Özgür halkların bu hakları uygulayabilecekleri ortamı desteklemek için, üç hükümet bütün özgür Avrupa Devletleri halklarına ve Avrupa’da Mihverin eski uydu devletlerine yardım edecek.

Bu ülkelerde bunu gerektiren şartlar:

ý  İç barışın şartlarını kurmak, sıkıntı içindeki insanlara yardım etmek için acil tedbirler almak

ý  Mümkün olur olmaz özgür seçimlerle halkın iradesine cevap verecek hükûmetleri kurmak, halkın bütün demokratik unsurlarının genişçe temsil edildiği aracı hükûmetler oluşturmak

ý  Gerekli olduğu yerde seçim sürecini kolaylaştırmak (Yalta Konferansının sonuç bildirisi 11 Şubat 1945)

San Francisco (San Fıransisko) Konferansı (ABD) (25 Nisan - 26 Haziran 1945)

ý  1 Mart 1945’e kadar Mihver Devletler’e savaş ilan eden tüm ülkeler katılmışlardır. Almanya’nın teslim olmasından kısa bir süre önce başlayan Konferans; II. Dünya Savaşı’ndan sonra Milletler Cemiyetinin yerine Birleşmiş Milletler Örgütünün kurulmasını sağlamak için toplandı. Temeli 1944’te Dumbarton Qaks (Dumbarton Aks) Konferansı’nda atılan bu yeni örgütte büyük devletlere geniş yetkiler tanınıyordu. Çoğunluğu oluşturan küçük devletlerin bu duruma itirazları, Konferans savaş devam ederken toplandığı için çok az etkili oldu.

Alınan kararlar:

ý  Görüşmeler sonucunda Genel Kurulda devletlerin eşitliği kabul edilirken Güvenlik Konseyinde büyük devletlerin üyeliklerinin sürekliliği ve “veto” haklarının varlığı kabul edildi. Konferans, 26 Haziran 1945’te elli ülkenin Birleşmiş Milletler Antlaşması’nı imzalaması ile sona erdi.

Potsdam Konferansı (Almanya) (17 Temmuz-2 Ağustos 1945)

ý  ABD Başkanı Truman, İngiltere Başbakanı Attlee, SSCB Başkanı Stalin konferansa katılmışlardır.

ý  Almanya’nın teslim olmasından sonra Avrupa’da ortaya çıkan sorunları görüşmek ve barış döneminde sorunlara çözüm bulmak amacıyla toplanmışlardır.

Alınan kararlar:

ý  Almanya’nın dört işgal bölgesine ayrılarak ABD, İngiltere, SSCB ve Fransa’nın yönetimine bırakılmasına, ayrıca Berlin, Avusturya ve Viyana’nın da dört işgal bölgesine ayrılmasına, Almanya’nın silahsızlandırılması ve askerden arındırılmasına, Alman ekonomisinin Müttefik Devletler’in kontrolüne bırakılmasına, Almanya’nın savaş tazminatı ödemesine, Almanya’daki Nazi varlığına son verilmesine, savaş suçlularının yakalanarak yargılanmasına, İngiltere ve SSCB tarafından 1941’de işgal edilen İran’ın derhal boşaltılmasına, İtalya’nın 1945’teki iş birliği göz önünde bulundurularak bu ülke ile ağır şartlar içermeyen bir antlaşma imzalanmasına, SSCB’nin Japonya’ya savaş ilan etmesine karar verilmiştir.

Bretten Woods (Bireton Vods) Konferansı (1-22 Temmuz 1944)

ý  İngiltere savaş sonrasında da ABD yardımına muhtaç kaldı. Bu durumu aşmak ve dünya ekonomik dengelerini yeniden oluşturmak için ABD’de Bretten Woods (Bireton Vods) Konferansı düzenlendi.

ý  Dünya ticaretini serbestleştirecek uluslararası ticari ve mali bir sistem kurmak üzere ABD’nin Bretton Woods kasabasında kırk dört ülkenin katılımıyla düzenlenen konferanstır. Konferansta Keynes Planı ve Amerikan Planı tartışıldı. Malların ve paranın ulusal engellere takılmadan dolaştığı çok taraflı ticareti amaçlayan Amerikan Planı’na benzer bir sistem üzerinde anlaşıldı. Bu sistemin işlemesi için Uluslararası Para Fonu (IMF) ve daha sonra adı Dünya Bankası olacak Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası kuruldu.