20. yüzyılda baş döndürücü hızla gelişen ulaşım teknolojisi insan türünü dünyanın her bölgesine erişebilir kıldı. Fakat bu fiziksel mobilitenin insan neslinin geleceğine yönelik tehlikelere de kapı araladığı son COVID-19 pandemisiyle kendisini apaçık gösterdi. COVID-19 virüsünün hızlı yayılma kapasitesi, devlet gücü ve teknoloji açısından tarihteki koca imparatorlukları geride bırakan ulus devletleri önlem alamadan yakaladı. Ulaşım altyapısının gelişmesi pandemilerin grafiklerde dik yokuşlarla yükselmesine neden olsa da ticaret kervanı ve gemilerinin modern uçakların yerini aldığı ama hastalık etkeninin bir gizemden ibaret olduğu zamanlarda bulaşıcı hastalıkların sonuçları oldukça dramatik olabiliyordu. 1347 – 1351 yıllarından yaklaşık 200 milyon can alarak Avrupa’da çok ciddi sosyal, ekonomik ve siyasi sonuçlar yaratan Kara Veba Salgını bunun en net örneklerinden.

19. yüzyılda tıp alanında önemli gelişmelerin kaydedilmesiyle veba, çiçek, kolera gibi salgınları önleyici yöntemler gelişti. Fakat 1800’lerin sonlarından itibaren bulaşıcılığıyla pandemiye yol açan etkenler grip virüsü varyantları ve koronovirüsler oldu. Rus gribi olarak da adlandırılan 1889-1890 pandemisinde hastalık ilk kez 1889 Aralık ayında St. Petersburg kentinde kaydedildi. Ocak 1890’da ise ABD’de bu hastalıktan ölümler tepe noktasına ulaşmıştı. Bu salgından sonra bir dünya savaşının içinde yayılan İspanyol Gribi, asker hareketliliği nedeniyle dünya çapında 50 milyona yakın can aldı. Eski salgınların neden oldukları ölüm sayılarına yaklaşmasalar da son 20 yılda Domuz Gribi, MERS ve SARS dünya çapında salgınlar olarak öne çıktılar. COVID-19’un bu ölümcüllük ve yayılma hızıyla devam ettiği takdirde son yıllarda karşılaşılan salgınların hepsini etki açısından geçmesi çok muhtemel gözüküyor.





Koronavirüs: Tarihin akışını değiştiren beş salgın

Telif hakkı GETTY IMAGES

Koronavirüs salgını dünya çapında milyonlarca insanın yaşam şeklini önemli ölçüde değiştiriyor ve bu değişimlerin çoğu kalıcı olacak. Tarih boyunca hastalıkların, hanedanlıkların çöküşlerinden sömürgeciliğin artışına ve hatta iklimin soğumasına kadar uzun süreli büyük etkileri oldu.

14. yüzyıl vebası ve Batı Avrupa'nın yükselişi

1350'lerde Avrupa'yı vuran veba, nüfusun yüzde 3'ünü öldüren çok büyük bir salgındı.

Ancak milyonlarca insanın ölümü sonrası, salgından etkilenen ülkeler büyük bir hızla büyüdü ve bugün dünyanın en zengin ülkeleri haline geldi.

Yüksek oranda insanın ölümüne sebep olduğu düşünülen hıyarcıklı veba (bubonik veba) çoğunlukla köylülerin hayatına mal oldu. Bu da toprak sahiplerinin işgücü sıkıntısı yaşamasına yol açtı. Geride kalan sağlıklı tarım işçileri, daha fazla pazarlık gücüne sahip oldu.

Yani işçilerin, toprak sahiplerinin borçlarını ödemek adına çalıştırıldığı eski feodal sistem parçalanmaya başladı. Bu parçalanma Batı Avrupa'yı daha modern, ticaret odaklı ve nakit bazlı bir sisteme itti.

kaynak BBC






alıntı.