3. 5. EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR

- Ülkede eğitim ve kültür alanında çağdaşlaşmak amacı ile önemli çalışmalar yapıldı.

- Devleti yaşatacak, millî varlığının bilincinde olan çağdaş bir toplum hedeflenmiştir.

- Hedeflerin gerçekleşmesi sağlıklı eğitim anlayışına ve sağlam bir eğitim sistemi kurmaya bağlanmıştır.

3. 5. 1. Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924)

- Halifeliğin kaldırılması ile ülkedeki her çeşit eğitim ve öğretim kuramlarının denetimi devlet eline geçti ve tek elde toplandı.

- Eğitim öğretimde dağınıklık ve çok başlılık ortadan kaldırıldı.

- Türkiye Cumhuriyeti’ndeki bütün okulların programlarının ve eğitim sisteminin düzenlenmesi Millî Eğitim Bakanlığı’na bırakıldı.

- Tevhid-i Tedrisat Kanunu, eğitim sisteminde laik, millî, akla dayalı, bilimsel ve çağın sosyal ihtiyaçlarına göre düzenleme yapabilme imkânı getirdi.

- Azınlık okullarının denetimi sağlandı.

- Medreseler kapatıldı. (11 Mart 1924)

- Tevhid-i Tedrisat kanunu ile tüm okullar bir çatı altında toplandı.

- Bu uygulama sonunda medreselerde ikiliğin oluşmaması ve laikliğe geçişin hızlandırılması amaçlandı.

- Din öğretimini devlet kendi üstüne aldı.

- Demokratik ve laik bir anlayış geliştirmeye çalışıldı.

- Bugünkü eğitim sisteminin temeli atıldı.

- Laikleşen eğitimin millî olma niteliği de sağlamlaştırıldı.

3. 5. 2. Harf İnkılabı (1 Kasım 1928)

- Türkler tarih içinde Uygur, Göktürk, Arap ve Latin alfabeleri kullanmışlardır.

- Yeni Türk alfabesi Latin alfabesi esas alınarak hazırlandı.

- Alfabe değişikliği eğitim ve kültür alanında kalkınma için önemli bir adımdır.

- 1 Kasım 1928’de yeni harflerin kullanılması bir kanunla resmî hâle geldi.

- 3 Kasım 1928’de yürürlüğe giren kanunla bütün resmî yazışmaların yeni Türk harfleri ile yapılması yasal zorunluluk oldu.

- Yeni harflerin resmen kabulü ile ülkede okuma yazma seferberliği başlatıldı.

- 11 Ekim 1928’de Millet Mekteplerinin açılması kararlaştırıldı.

- Gazi Mustafa Kemal, halkçılık ilkesi doğrultusunda kurulan ve kendisine başöğretmenliği teklif edilen Millet Mektepleri’nin başöğretmenliğini kabul etti.



3. 5. 3. Tarih Alanındaki Çalışmalar

- Tarih bir milletin kimliğidir.

- Milletin bireylerini ortak bir bilinçle birbirine bağlama işlevi görür.

- Atatürk, ortak bir payda oluşturacak millî kimlik inşası için Millî Mücadele sonrasında Türk tarihi çalışmalarına bizzat öncülük etmiştir.

- Atatürk’e göre, millî kültürün temelleri esas olarak millî tarihte aranmalıdır.

- Yeni Türk tarih görüşüne “Türk Tarih Tezi” denmiştir.

- Türkiye Cumhuriyeti’nin tarih görüşü olan Türk Tarih Tezi, hanedan eksenli tarih yerine millet eksenli tarih yazımını esas almıştır.

- Türk Tarih Heyeti “Türk Tarihinin Ana Hatları” adlı bilimsel eseri meydana getirmiştir.

- Ardından 15 Nisan 1931’de Türk Tarihini Tetkik Cemiyeti (Türk Tarih Kurumu) kurulmuştur.

- Atatürk’ün katılımıyla 2 Temmuz 1932’de I. Türk Tarih Kongresi toplanmıştır.

- 9 Ocak 1936’da Ankara’da Dil ve Tarih, Coğrafya Fakültesi kurulmuştur.

- Tarih Alanındaki Çalışmalar milliyetçilik ilkesi doğrultusunda atılan bir adım olmuştur.



3. 5. 4. Dil Alanındaki Çalışmalar

- Dil, millî kültürü kuşaktan kuşağa aktaran en güçlü araçtır.

- Milleti oluşturan etkenlerin en başında gelir.

- Türk dili, tarihi akış içerisinde Arapça ve Farsçadan aldığı kelime ve tamlamalarla özünden uzaklaşmıştı.

- 26 Eylül-5 Ekim 1932 tarihleri arasında, Atatürk’ün de katılımıyla I. Türk Dili Kurultayı toplandı.

- 12 Ekim 1932’de Türk Dili Tektik Cemiyeti (Türk Dil Kurumu) kuruldu.

- Kurumun kuruluş hedefi Türk dilinin zenginliğini ortaya çıkarmaktı.

- Türk Dili Tektik Cemiyeti’nin 1936’da ortaya koyduğu “Güneş Dil Teorisi” de bu doğrultuda oluşturulan somut bir örnektir.

- Türk dilini zenginleştirmek, canlı tutmak ve yabancı kelimelerden kurtarmak için yapılan çalışmalar ve açılan kurumların faaliyetleri Atatürk’ün milliyetçilik ilkesi gereğidir.



3. 5. 5. Üniversite Reformu

- Darülfünûn, Cumhuriyet öncesinde Batılı ölçütlerde kurulmuş yükseköğretim kurumlarından biriydi.

- Darülfünûn, üç kez kapatılmış ancak 1900 yılından itibaren sürekli eğitime geçmişti.

- Yeni Türkiye Cumhuriyeti 1931 yılında Darülfünûn’da yeni bir düzenleme yapılmasına karar verdi.

- Düzenlemenin nasıl yapılacağı konusunda yabancı bir uzmandan yararlanılması uygun görüldü.

- 16 Ocak 1932’de Cenevre Üniversitesinden Türkiye’ye gelen Prof. Dr. Albert Malche (Albert Malke) incelemelerde bulundu ve hazırladığı raporu Millî Eğitim Bakanlığına sundu.

- 31 Mayıs 1932’de çıkan kanunla Darülfünûn kapandı.

- 31 Temmuz 1933 ‘te İstanbul Üniversitesi kuruldu.

- 1925’te Ankara Hukuk Mektebi açıldı.

- 1936’da Dil ve Tarih, Coğrafya Mektebi açıldı.



3. 5. 6. Güzel Sanatlar ve Spor

- Türk inkılabının toplum hayatına getirdiği en büyük dönüşümlerden birisi de güzel sanatlar alanında olmuştur.

- Atatürk, sanat alanındaki gelişmelere öncülük ederek çağdaş uygulamaların hızlı bir biçimde gelişmesini sağlamıştır.

- 1926’da açılan Gazi Eğitim Enstitüsünde resim bölümü açılmıştır.

- 1928’de Osmanlı döneminden kalan Sanayi-i Nefise Mektebi, Güzel Sanatlar Akademisine dönüştürülerek çağdaş bir nitelik kazandırılmıştır.

- 1937’de İstanbul Resim ve Heykel Müzesi açılmıştır.

- Müzik alanında klasik Türk müziği yanında halk müziği araştırmaları ve çok sesli Batı müziği çalışmalarına yer verilmiştir.

- 1924’te Musiki Muallim Mektebi (Müzik Öğretmen Okulu) kurulmuştur.

- 1932’de Cumhurbaşkanlığı Filarmoni Orkestrası kurulmuş, 1934’te Millî Musiki Akademisi, 1936’da Ankara Konservatuvarı açılmıştır.

- Darülbedayi, 1934’te çağın gereklerine göre İstanbul Şehir Tiyatrosuna dönüştürülmüştür.