5. 3. II. DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI

- 1943’ten itibaren savaşın seyri Müttefiklerin lehine dönmeye başladı.

- Savaşı sona erdirmek için Müttefik Devletler kendi aralarında bir dizi konferans düzenlediler.

- Stalin (Rusya), Churchill (İngiltere) ve Roosevelt (ABD) 4-11 Şubat 1945’te Kırım’da Yalta Konferansı’nda bir araya geldiler ve kendi aralarında egemenlik alanlarını belirlediler.

- Birleşmiş Milletler Teşkilatı’nın kurulması kararı alındı.

- Nisan 1945’te de San Fransisko Konferansı ile BM’yi kurdular.

- ABD, Çin, İngiltere, Fransa ve SSCB öncülüğünde BM kuruldu.

- Bu beş ülke BM’nin Güvenlik Konseyinde veto hakkına sahip olan ülkelerdir.

- Sovyetler Birliği lideri Stalin, Boğazlar’ın statüsünün Sovyet Rusya lehine değiştirilmesini istedi.

- İngiltere Başbakanı Churchill, Avrupa’da güçler dengesinde Sovyetler Birliği’nin ağırlık kazanmasını istemiyordu.

- Müttefik devletler, Potsdam’da bir konferans daha düzenlediler (17 Temmuz-2 Ağustos 1945).

- Almanya’ya kabul ettirilecek şartları ve kendi nüfuz bölgelerini kararlaştırdılar.

- Sovyet Rusya, Boğazlar üzerindeki isteklerini bir kez daha gündeme getirdi.

- İngiltere ve Amerika Boğazlar üzerinde Rusya’nın etkin olmasını istemiyordu.

- II. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte Almanya grubuna karşı kurulmuş olan büyük ittifak sona erdi.

- Savaş öncesindeki rekabet ve mücadele daha keskin bir şekilde yeniden başladı.

- Avrupa üzerinde hâkimiyet kuran SSCB ile ABD liderliğinde dünya devletleri ideolojik ayrılığa dayalı iki gruba ayrıldı.

- Artık dünyada demokratik devletlerden oluşan ABD liderliğindeki “Batı Bloku” ile SSCB liderliğindeki komünist ideolojilerin oluşturduğu “Doğu Bloku” vardı.

Savaşın sonuçları

- Sıcak savaş artık yerini soğuk savaşa bıraktı.

- Soğuk savaş NATO-Varşova Paktı arasında 1991’e kadar devam etti.

- Mısır, Hindistan, Pakistan, Tunus, Fas, Cezayir, Libya bağımsız oldu.

- Savaşın kazananları ABD, İngiltere ve SSCB oldu.

- ABD ile İngiltere Atlantik Bildirisi’ne uymadılar.

- SSCB Orta Avrupa ve Balkanlar’da kendisine bağlı komünist yönetimler kurdu.

- Komünizm hızla yayılmaya başladı.

- Bu arada Nazizm ve Faşizm de sona erdi.

- Atom bombası ile dünya artık Nükleer Çağa adım attı.

- Savaştan sonra SSCB’nin komünizm sayesinde hızla yayılmasına karşı ABD,“Truman Doktrini” (1947) adıyla bir plan uygulamaya başladı.

- Bu plana göre, Sovyet tehdidi altındaki ülkelere ekonomik ve askeri yardımda bulunulacaktı.

- ABD Dışişleri Bakanı Marshall’ın yardım planı (Marshall Planı) uygulamaya konuldu.

- 1948-1952 yılları arasında Marshall yardım planı çerçevesinde Türkiye’ye de toplam 352 milyon dolar para yardımı yapıldı.

- II. Dünya Savaşı boyunca elli milyondan fazla insan hayatını kaybetti.

- Bombardımanlar sonucu şehirler yıkıldı, milyonlarca insan göç etmek zorunda kaldı.

- Mülteci sorunu ortaya çıktı.

- Tarım ve sanayi üretiminde büyük düşüşler yaşanırken yüksek enflasyon ortaya çıktı.

- Zor hayat şartları yüzünden bazı ülkelerde ekmek karneye bağlandı.

- Uluslararası savaş hukuku askıya alındı.

- İnsan hakları ihlalleri yaşandı.

- Yahudiler başta olmak üzere; Romanlar, toplama kamplarına gönderilip insanlık dışı koşullarda yaşamaya ya da yargısız infazlara maruz kaldılar.

- Çalışma ve toplama kamplarında yüz binlerce insan yaşamını yitirdi.

- İnsanlığa karşı işlenen suçlara bakmak üzere Nürnberg Mahkemesi kuruldu.

- Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 9 Aralık 1948’de “Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşme”yi kabul etti.

- Birleşmiş Milletler, 10 Aralık 1948’de İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni kabul etti.

5.3. 1. II. Dünya Savaşı’ndan Sonra Orta Doğu

- Roma İmparatorluğu zamanında Filistin’den sürülen Yahudiler, yüzlerce yıl Kudüs topraklarına dönmeye çalıştı.

- Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid, imparatorluğun dağılma sürecinde dahi büyük ekonomik yardım tekliflerine rağmen, Yahudilerin Kudüs’e yerleşmelerine izin vermedi.

- I. Dünya Savaşı’nın sonunda Kudüs, Osmanlı Devleti’nin elinden çıktı.

- Kudüs İngiltere’nin mandası altına girdi.

- Filistin’de yaşayan Araplarla çeşitli yollarla gelip Filistin topraklarına yerleşen Yahudiler arasında çatışmalar başladı.

- İngiltere zaman zaman Yahudi göçlerini sınırladıysa da alınan önlemler yeterli olmadı.

- “Haganah” adlı bir gizli örgüt ile “İrgun” adlı terör örgütleri Filistin’e kaçak göçleri organize etti.

- Arap-Yahudi çatışması devam etti.

- İngiltere, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 2 Nisan 1948’de Araplar ve Yahudiler arasındaki anlaşmazlığı Birleşmiş Milletlere götürdü.

- BM Filistin Komisyonu oluşturuldu ve komisyon oy birliği ile Filistin’in bağımsızlığını teklif etti.

- 27 Kasım 1947’de yapılan görüşmede çoğunluğun kararı benimsendi.

- Filistin’in Araplar ve Yahudiler arasında taksimine karar verildi.

- Büyük devletlerden Amerika, Sovyet Rusya ve Fransa taksim lehinde oy verirken İngiltere çekimser kaldı.

- Türkiye ise Arap ülkeleriyle beraber Filistin topraklarının taksiminin aleyhinde oy verdi.

- Filistin’in taksim edilmesi kararı bütün Arap dünyasında tepki ile karşılandı.

- Arap ülkeleri 17 Aralık 1947’de Kahire’de yaptıkları toplantıda Filistin topraklarının taksim edilmesini ve İsrail Devleti’nin kurulmasını önlemek için savaşa girme kararı aldılar.

- İngiltere BM kararından sonra 15 Mayıs 1948’e kadar Filistin’deki bütün kuvvetlerini çekme kararı aldı.

- Tel Aviv’de bulunan Yahudi Millî Konseyi, İsrail Devleti’nin kuruluşunu ilan etti (14 Mayıs 1948).

- Amerika, yeni İsrail Devleti’ni daha ilk günden tanıdı.

- Sovyet Rusya da üç gün sonra, Arap-İsrail Savaşı’nın başlamasından sonra, İsrail’i tanıdı.

- İsrail Devleti kurulur kurulmaz Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak devletleri 15 Mayıs’taİsrail’e savaş açtılar ve Birinci Arap-İsrail Savaşı (1948-1949) başladı.

- BM’nin arabuluculuğu ile bir ateşkes imzalandı.

- İsrail, Filistin topraklarının hemen hemen dörtte üçünü ele geçirdi. Ayrıca Kudüs’ün yarısı da İsrail’in eline geçti.

- 1967 Savaşı’nda İsrail, Kudüs’ün diğer yarısını da eline geçirdi.

- Savaş, Filistin’de yaşayan bir milyon kadar Filistinliyi yerinden etti. Mülteciler Meselesi ortaya çıktı.

- Mısır’da Kral Faruk rejimi yerini Yarbay Cemal Abdülnasır yönetimine bıraktı.

- İsrail’e karşı alınan yenilgi Arap dünyasında milliyetçilik duygusunu harekete geçirdi.

- Arap-İsrail savaşındaki yenilgi, Araplar arasında İsrail’e duyulan öfkeyi ve düşmanlığı artırdı.