COĞRAFÎ KEŞİFLER

 Coğrafî keşifler, 15. yüzyıl ve 16. yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının bulunması amacıyla başlatılan ve yeni okyanusların ve kıtaların bulunmasıyla gerçekleşmiş olan keşifleri ifade eder.
 Bilimsel bir merak ve yeni ufukların keşfedilmesi duygusu söz konusu olmakla birlikte temelde bu keşifler özellikle 15.yüzyıldan itibaren açık bir şekilde ekonomik nedenlerden kaynaklanmıştır.
 İlk keşif denemeleri, Atlantik Okyanusu ve Afrika kıyılarına doğru, 14. yüzyılın başlarında Fransız ve Cenevizli gemiciler tarafından yapılmıştır. Kanarya Adaları ve Azor Adaları'nın keşfedilmesi, bu girişimlerin sonucudur.

Başlıca nedenleri
 Avrupa'da coğrafya bilgilerinin artması ve gemicilik deneyiminin çoğalması, pusulanın öğrenilmesi .
 Avrupa'nın kendinde olmayan ama Doğu uygarlıklarında olduğunu bildikleri zenginliklere (Baharat, ipek ve diger maddi kaynaklara) ulaşmak için yeni, kısa ve ucuz yol arayışı.
 Özellikle İspanyol ve Portekiz krallıklarınca,değerli madenlere ulaşılması için gemicilerin desteklenmesi.
 Hristiyanlık dininin ve Avrupa kültürünün yaymak istenilmesi.
 Artan bilgilerin de etkisiyle dünyanın tanınmak istenilmesi.
 Pusulanın geliştirilmesi
 Sağlam gemilerin yapılması
 Coğrafya bilgisinin artması ve cesur gemicilerin yetişmesi
 Avrupa'da bu gelişimleri takip eden dönemde doğuya ulaşmak isteyen gemiciler,İspanya ve Portekiz krallıklarından aldıkları yardımlarla açık denizlere açıldılar
 Sanayi İnkılabi ile pazar ve hammadde arayışının artması.
 Avrupa'da kıymetli maden kıtlığının olması ve bu madenlerin Doğu'da bolca bulunması,keşiflerin bir başka ekonomik nedenini oluşturmaktadır.
 Coğrafi keşiflerin en önemli nedeni ekonomiktir.Yani batılıların doğuya giderek buralardaki zenginliklerden yararlanmak istemeleridir.

ÖNEMLİ COĞRAFYACILAR

Christophe Colomb
o Atlas Okyanusu’nu aşarak Amerika Kıtası’nı bulmuştur. (1492) Ancak burasını Hindistan zannettiğinden batısındaki Bahama takımadalarına Hint Adaları, halkına da Hintliler adını vermiştir.

AmerigoVespucci
o İtalyan gemici Amerigo Vespucci Kristof Kolomb’un ölümünden kısa bir süre sonra, 1507’de Amerika’nın Hindistan değil yeni bir kıta olduğunu ispatlamış ve kıtaya onun adı verilmiştir. “Amerika”

Bartolomeu Diaz
o Afrika’nın güneyine ulaşarak 1487’de Ümit Burnu’nu bulmuştur.

Vasco de Gama
o 1498’de Ümit Burnu’nu dolaşarak Hindistan’a varmıştır.

Ferdinand Macellan
o 1519-1522 yılları arasında ilk dünya seferini düzenlemiştir.

Del Kano
o Macellan tarafından başlatılan batıya seyahati tamamlayarak (1522) dünyanın yuvarlak olduğunu ilk kez ispatlamıştır.

COĞRAFİ KEŞİFLER SONUÇLARI
 Reform ve Rönesans hareketlerinin etkileriyle gelişmiş oldukları gibi kendileri de bu hareketlerin gelişimini etkilemişlerdir. Bu keşifler sonucunda Avrupa yeni kıtalara yayılma ve onların zenginlik kaynaklarını ele geçirme olanağı elde etmiştir. Avrupa düşüncesi ve kültürü, evrensel bir değer olarak bu süreçten itibaren yayılmaya ve egemen kılınmaya başlanmıştır. Bunu yaparken Avrupalılar, yerli halkları ve yerel yaşamı dağıtmış ve hatta yok etmiş, Avrupa kültürünü egemen kılma sürecini şekillendirmiştir. Hem doğal hem de kültürel farklılıkları yok eden bir süreç olmuştur.Bu Klasik Sömürgecilik olarak bilinen sömürgecilik süreci bu dönemle başlamıştır.
 14. yüzyılın sonlarından başlayarak 16. yüzyıla kadar Avrupalıların yeni ticaret yolları keşfetmek adına yeni deniz yolları araması sonucu oluşturdukları organizasyon, gezi Amerika da dahil pek çok popüler kıtanın keşfiyle son bulmuştur.

 15. yüzyılda özellikle birçok Avrupa ülkesi, Avrupa’da son derece pahalı olan ipek ve baharatın önemini anlamış ve Hindistan'a ulaşmanın, ticaret yapmanın bir yolunu aramasıyla başlamıştır. Hindistan'a karadan ulaşmak o dönem ve koşullar içinde oldukça zorluydu bu yüzden Hindistan'a ulaşmanın yeni bir deniz yolunun keşfedilmesiyle mümkün olacağı fikri pek çok krala cazip gelmiştir. Lakin bu fikirlerle pek çok cimri kral bile dönemin önde gelen denizcilerine hazinesinden yüklü miktarda servet ödemiştir.
 Özellikle Portekiz tahtına prens Henry’nin geçmesiyle başlayan coğrafi keşifler, onun kurduğu okullardan çıkmış Vasco de Gama, Bartolomeo Diaz gibi pek çok ünlü denizcilerle başarılı sonuçlar elde etmiştir.
 Ancak bugün Amerika'yı keşfetmesiyle ünlenen ve en popüler denizci olarak tanınan Kolomb bile Amerika kıtasına doğru gitmeyi tercih ederken yeni bir kıta için değil, dünyanın diğer tarafından dolanıp Hindistan'a ulaşabileceğini düşünmüş ve İspanyol ile Portekiz krallarına bu şekilde bir fikir ortaya atarak onların desteğini almaya çalışmıştır. Bunun imkansız olduğu ancak günümüz şartlarında anlaşılacaktı.
o Hıristiyanlık yayılmış, buna karşılık dünyanın düz olduğu gibi pek çok yanlış bilgi aktaran din adamlarına ve kiliseye olan güven azalmıştır.
o Keşfedilen yerlerde yetişen domates, vanilya, patates, tütün, kakao gibi bitki türleri ile Avrupalılar ilk kez tanışmıştır.

o Avrupalıların, keşfettikleri yerlerde Sömürgecilik Dönemi başlamıştır.
o Akdeniz limanları ile Baharat ve İpek Yolu eski önemini kaybetmiş, Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazanmıştır.
o Yeni keşfedilen ülkelerde bol miktarda bulunan altın ve gümüş gibi değerli madenler Avrupa’ya getirilmiştir. Avrupa’da ticaretle uğraşan kişiler (Burjuva Sınıfı) zenginleşmiştir.
o Soylular eski güçlerini kaybetmişlerdir.
o Keşfedilen yerlere, özellikle Amerika’ya Avrupa’dan pek çok insan göç etmiştir. Böylece Avrupa kültür ve uygarlığı yeni yayılma alanları bulmuştur.
o Amerika’nın eski bir kültür merkezi olduğu öğrenilmiştir. (Maya, İnka, Aztek)
o Avrupa’da sanata ve edebiyata değer veren zengin ve üstün bir sınıfın (mesen) doğmasına ortam hazırlanmıştır.

COĞRAFÎ KEŞİFLERİN OSMANLI DEVLETİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
o Yeni ticaret yollarının bulunmasıyla Osmanlı Devleti’nin hâkim olduğu İpek ve Baharat yolları önemini kaybetmiştir.
o Ticaret yollarının değişmesi sonucunda Osmanlı Devleti ekonomik yönden büyük gelir kaybına uğramıştır.
o Osmanlı Devleti’nin vergi gelirleri azalmış, ticareti canlandırmak amacıyla kapitülasyonlar artırılmak zorunda kalınmıştır.
o Keşfedilen yerlerde bol miktarda bulunan altın ve gümüş gibi değerli madenler Avrupa’dan Osmanlı pazarına girmiş, bu da Osmanlı Devleti’nde enflasyonun yükselmesine neden olmuştur.
o Osmanlı topraklarında kervan yolları üzerinde faaliyet gösteren halk ve zanaatkârlar işsiz kalmış, bu durum Osmanlı Devleti’nde ekonomik sıkıntılara ve buna bağılı olarak da Celâlî İsyanları’na zemin hazırlamıştır.

AKDENİZ LİMANLARININ DURUMU
 Önem Kazanması - Haçlı Seferleri (XI.-XIII. yy.)
 Önemini Yitirmesi - Coğrafî Keşifler (XV.-XVI. yy.)
 Yeniden Önem Kazanması - Süveyş ve Don-Volga Kanalları’nın Açılması (XIX.-XX. yy.)